Het gele gevaar

Mijn buurman Emilio wandelde vanochtend met mij mee naar de strandboulevard. Hij vroeg me onderweg of ik schrik heb van de - wat hij noemt-’wereldcrisis’.

“

Zijn vraag doet me in gepeins verzinken, terwijl ik geniet van de eerste zon op mijn gezicht sinds dagenHet lijkt wel alsof we in de film Groundhog Day zitten bedenk ik me, waarbij de hoofdfiguur, gespeeld door acteur Bill Murray  elke dag opnieuw exact als de vorige beleefd alsof hij in een oneindige loop leeft….

Als ik de kranten lees lijkt het alsof we opnieuw de jaren zeventig en tachtig beleven en van de ene crisis n de andere sukkelen.  Ik ben geboren in 1964 en ik herinner me uit mijn jeugd  de gesprekken van mijn ouders aan tafel en  William van Laeken op het toenmalige BRT Nieuws: over de oliecrisis, de rakettencrisis en de spanningen in het midden Oosten.  Over Golda Meir, Menachem Begin, Anwar Sadat en de Libanese Druzenleider Wallid Jumblatt.  De Druzen waren lang uit het nieuws, maar zijn nu terug, merk ik.  Alles komt terug. Niet alleen zijn er opnieuw de Russen, maar ook ‘het gele gevaar’ van de Chinezen is in de politiek en media terug van lang weggeweest. Net als het ‘inflatiespook’, nog zo’n term uit die tijd.  Het enige verschil is de werkloosheid, die lijkt niet massaal terug te komen, tenzij dan in Wallonië,die ene streek in het oude Gallië,die zoals in de Asterix strips, hardnekkig weerstand biedt tegen het oprukkende verschijnsel arbeid . Eén van mijn vele broers werkte in de werkloosheidsjaren voor de socialistische vakbond en een andere broer, de zanger, maakte toen op zijn vraag het plaatje ‘ Geef me werk’.  Een derde broer zocht en vond werk, maar sukkelde in één van de toen zogenaamde  ‘nepstatuten’. Ik studeerde midden jaren tachtig af aan de VUB met een licentiaatsthesis over de ‘dualiteit op de arbeidsmarkt’ die er ging aankomen, waarbij er mensen zouden zijn met vaste jobs en anderen met onzeker interim werk, de ‘hamburgerjobs’ naarAmerikaanse stijl. Mijn promotor toen was de illustere Trotskist en tegelijk ook bijzonder aangename en beschaafde professor  Ernest Mandel.  Enkele medestudenten hingen nog altijd het Chinese model aan, de Amadezen van weleer; met Maoïsten, trotskisten en Marxisten in het algemeen viel er weinig lol te trappen herinner ik me. Hun gebrek aan humor en zelfrelativering bleek uiteindelijk  een groter probleem op persoonlijk vlak met hen, dan onze ideologische verschillen. Al waren Marxistische studentinnen wel wat los van zeden, wat toch ook weer compenseerde.

“Ik heb nooit anders geweten dan dat er een crisis was” antwoord ik uiteindelijk aan Emilio. “Toen ik naar Spanje kwam in 2008 was dat de bankencrisis, dus ik probeer er allemaal maar niet van wakker van te liggen.

“Maar onze premier Sanchez is net terug van een reis naar China, waar hij sprak met de Chinese president Xi Jinping.”,Zegt Emilio “En nu dreigt president Trump met sancties en importtarieven voor olijfolie en wijn  naar de VS.  “MaarIk denk dat Sanchez gelijk heeft om een goede relatie te behouden met China”, gaat Emilio verder.  “ We hebben hun goedkope producten  nodig; Amerikaanse producten kunnen we niet betalen en zelf produceren we nauwelijks nog iets, buiten olijfolie en jamon serrano.Nee, laat ze maar blijven komen, die Chinese producten!”

“Naar de Chinees gaan”, heeft in Spanje een andere connotatie dan in België. Terwijl ‘gaan Chinezen’ in België voornamelijk een culinaire (nu ja, culinair) betekenis had, is de ‘Chino’ in Spanje, naast het onvermijdelijke restaurant hoofdzakelijk gekend als een buurtwinkel waar goedkope spullen en basisbehoeften verkocht worden. Het feit dat ze zelden of nooit sluiten, ook niet voor de siësta, maakt dat ze een hoeksteen van menige buurt zijn. In Málaga is er dichtbij de luchthaven een groot industriepark waar Chinese groothandelaars hun magazijnen hebben, vol met handtassen, goedkope kleding, speelgoed of elektronica.  Hier halen de meeste winkels , chinees en Spaans, hun voorraad. Alles is er in Chinese handen.Zelfs de filialen van de Spaanse banken daar hebben  Chinees personeel. Alleen de hoertjes die in korte rokjes op de rotondes van het industriepark tippelen zien er Latijns Amerikaans uit, al valt natuurlijk niet uit te sluiten dat ook zij voor een Chinees werken.

“ Ik heb alvast geen klachten van het Chinese restaurant in het dorp dat ook aan huis levert, snel, goedkoop en bij weer en wind” zeg ik nog tegen Emilio voor we een bar binnenvluchten, snelschuilend voor een onverwachte plensbui. “Ook toen ik nog in Antwerpen woonde ging ik graag naar ‘China Town, voor de wonton soep en de gelakte eenden.  Er zijn daar ook nooit samenlevingsproblemen met de Chinese medemens. Ze gokken graag, zelfs op voetbaluitslagen, dat wel, en durven dan al eens een trainer of speler omkopen om de uitslag te beïnvloeden, maar daar komt uiteindelijk geen straatgeweld bij kijken. Met het Chinese totalitaire politieke systeem heb ik dan weer wel problemen, al moet ik zeggen dat hun economische omslag van planeconomie naar een systeem van vrije handel  indrukwekkend te noemen is. Ik vrees dat vele politici in het westen natte dromen hebben  van zo’n controlerende macht over de burger gekoppeld aan de economische groei die door de vrije markt wordt toegelaten.”

In de bar is geen Chinees te bekennen merk ik op.  Ze verkopen graag hun spullen aan de Spanjaarden, maar van een echte integratie is geen sprake.  Ik zie op de tv in het café dat de processie van vandaag in Málaga is afgelast door de regen. De leden van de ‘hermandad, de broederschap die de troon met het heiligenbeeld ronddraagt, huilen bittere tranen  die zich vermengen  met de flensende regendruppels. Het maandenlang bidden voor regen  en het aanroepen van San Isidro, de heilige van de boeren hier, heeft misschien iéts te goed geholpen…

Ik vermoed dat de Chinezen er niet van wakker liggen. Bij de lokale ‘Chino’ zal de parapluverkoop een piek kennen en dat is wat telt…