hoogspanning in Spanje

Hoogspanning in Spanje

Ik lag op de tafel bij mijn chiropractor Toni in Málaga toen vorige maandag om 12.32 uur  precies de stroom uitviel in heel Spanje en zoals later bleek ook in Portugal en een deel van Zuid- Frankrijk. Toni kon mijn wervelkolom en de schouder van mijn vrouw verder kraken op de tast, dus hier gooide de elektriciteitspanne verder geen roet in het eten. We reden langs de kustweg terug naar ons dorp  waar we gepland hadden om bij de lokale handelaars en de supermarkt wat inkopen te doen.

Op de autoradio bleef de nationale zender in de lucht via de AM band op kortegolf  en probeerde de presentator tevergeefs naar redenen zoeken voor deze plotse nationale elektriciteitspanne. “Misschien een cyberaanval”, opperde hij. Uiteindelijk had zijn redactie toch de onvermijdelijke ‘expert’ te pakken gekregen, en diens telefoon bleek wonderbaarlijk genoeg ook te werken. Het bleek te gaan om een gepensioneerde hoge ambtenaar die maar blééf herhalen hoe belangrijk hij wel niet was geweest in zijn glorietijd.  Hij was dé liaison geweest tussen de netbeheerder en de regering herhaalde hij voortdurend wanneer hij weer eens niet op een vraag kon of wilde antwoorden.  Want wat er aan de hand was wist de gepensioneerde en waarschijnlijk  ooit politiek gepistoneerde ambtenaar helemaal niet. Wat zou hij ook.  Ik kon me levendig voorstellen dat zijn oud collega’s hem liever kwijt dan rijk waren bij zijn op rust stelling, want man, wat kon deze kerel een eind in het luchtledige lullen, daarbij niet onderbroken door de matte interviewer die vergat om relevante vragen te stellen en , net zoals de luisteraars waarschijnlijk, bij zoveel gezeur lichtjes was ingedommeld.” Misschien een cyberaanval?” probeerde de presentator nog even, om niet lang daarna te zeggen dat er toch geen voorbarige conclusies mogen getrokken worden, want dat het op de sociale media al gonsde van de geruchten over een cyberaanval. “Foei foei, sociale media!. De presentator zou in de volgende twintig minuten radio zelf nog vier keer suggereren dat het misschien wel om een cyberaanval ging, er telkens op wijzend dat het publiek toch geen voorbarige conclusies mocht trekken en en dat je moest oppassen met misinformatie te delen op sociale media.Omdat we thuis op elektriciteit koken, besluiten we om in ons dorp te lunchen, bij een chiringuito, een strandtent waar ze de vis nog op een houtvuur roosteren. We bestellen spiesjes met sardientjes en een tomatensalade die geen elektriciteit behoeft.We waren niet de enigen met die ingeving, want het terras zat behoorlijk vol en de dienster verontschuldigde zich puffend en zuchtend al op voorhand dat het bier niet ijskoud was zoals gewoonlijk. Aan het tafeltje achter ons  sloegen een hoopje luidruchtige vrouwen over het gebrek aan stroom en  vooral over het feit dat ze niet naar de supermarkt konden  om inkopen te doen voor het avondeten.  Ze begonnen luidop op te noemen wat er nu allemaal niet kon, zo zonder luz  en gaandeweg realiseerden ze zich alsmaar meer  welke apparaten een stopcontact nodig hebben. “Maar…maar… mijn mobiele telefoon werkt ook niet stelde een vrouw met een schok vast. “Nu kan ik mijn man niet bereiken om te zeggen dat ik vanavond niet kan koken.” “Misschien is het wel de schuld van Trump of Putin“, suggereert de Camarero die er inmiddels is komen bij staan, grijnzend. “ Een schoolmeisje van een jaar of vijftien sluit zich aan bij de jammerklachten:” Wil dat dan zeggen dat ik vanavond geen tv kan kijken?,”snikt ze wanhopig. Mijn vrouw en ik kijken naar de klotsende golven  die over het strand rollen en draaien tegelijk met onze ogen bij het geweeklaag van de tafel naast ons. “ De zee werkt gelukkig nog altijd zonder elektriciteit”, grap ik, terwijl we -cash- afrekenen. “ Het is voor sommigen een harde les om zo geconfronteerd te worden met de realiteit” , zeg ik tegen mijn vrouw, als we weer in de auto zitten, “ maar misschien is zo’n schok wel eens goed om iedereen te doen beseffen hoe veel ons leven rond elektriciteit in het bijzonder en energie in het algemeen draait. “ Op de autoradio maken ze nu melding van grote files in en rond Madrid  en problemen bij de laadpalen voor elektrische auto’s, maar ook bij  benzinestations, .want ook benzinepompen hebben elektriciteit nodig om te functioneren.

”  Eens thuisgekomen diept Estrella een oude radiowekker op batterijen op zodat we verder het nieuws kunnen volgen. Het internet en de gsm signalen liggen namelijk ook volledig plat.  “ Misschien een cyberaanval?” Hoor ik de radiopresentator nog zeggen. Er passeren in de loop van de avond nog enkele experten, waarvan gek genoeg geen enkele melding maakt van het feit dat de Spaanse netwerkbeheerder Red Electric op 16 april trots heeft bekend gemaakt dat het hele Spaanse elektriciteitsnet op die dag voor het eerst 100% op hernieuwbare energie draaide, zijnde wind, zonnepanelen en waterkracht.  Premier Pedro Sanchez houdt om elf uur ’s avonds nog een radiospeech waarbij hij de hulpdiensten dankt, benadrukt dat de ziekenhuizen paraat blijven  en de loftrompet steekt over de unieke technologie van het Spaanse elektriciteitsnet. Hij kan nog geen verklaring gevenover de oorzaak van de panne maar legt uit dat er die middag plots in vijf seconden tijd 15 gigawatt aan elektriciteit zijn ‘verdwenen’. Vermits de nationale zender RTVE de hele dag het nieuwsmonopolie had via haar AM radio uitzendingen, was er geen enkele kritische stem te horen die Sanchez zijn bewering over ‘plots verdwenen elektriciteit’ kon weerleggen door pak ‘m beet de tweede wet van thermodynamica aan te halen, . We hadden rond 6.00 uur die ochtend opnieuw elektriciteit en dus toegang tot berichtgeving die wél opperde dat de reden van de ‘apagón (afschakeling) naar alle waarschijnlijkheid de volledige afhankelijkheid van de zonnepanelen was, die op het moment van de afschakeling voor 65% van de elektriciteitsproductie voor heel Spanje instonden.  De crux zat ‘m blijkbaar niet in het feit dat ze te weinig elektriciteit produceerden, maar net te veel.  “De giga-zonnepaneelparken  dreigden te oververhitten omdat ze hun elektriciteit niet kwijt konden en schakelden zichzelf om veiligheidsredenen uit”, aldus een expert op de nieuwssite eldebate.com.”Er waren de afgelopen maanden al enkele waarschuwingen geweest, onder meer door incidenten met grootverbruikers uit de industrie en op het netwerk van de spoorwegen.”   Maar ook  de oververhitting van de zonnepanelen is voorlopig niet meer dan een theorie.  Een theorie die premier Sanchez dinsdag verwierp tijdens een persconferentie. Hij sloot -geheel in lijn met de Nationale Spaanse zender de dag voordien (Het zal toch niet zijn?…)-nog steeds een cyberaanval niet uit, ondanks het feit dat een woordvoerder van netwerkbeheerder Red Electrica net daarvoor in een persconferentie had gemeld dat die piste na onderzoek was uitgesloten.  Sanchez nam in zijn verklaring de privé elektriciteitsbedrijven op de korrel en zette zo Red Electrica, met als voorzitter de voormalige socialistische minister van huisvesting Beatriz Corridor, die tot  nu schittert door afwezigheid, uit de wind.

Oppositieleider Feijó van de Partido Popular(PP) ruikt intussen bloed en ziet hierin zijn kans schoon om de toch al aangeschoten premier, na de Dana catastrofe en en een begroting die maar niet op orde geraakt, voor de wolven te gooien.  Sanchez op zijn beurt roept de hulp in van de EU om het onderzoek naar wat er mis ging te voeren, want hij wil de pluim op zijn hoed als eerste land dat op 100% hernieuwbare energie draaide, niet zomaar weggeven en hoopt  dat een onderzoek van de Green-Deal getrouwen uit Brussel hem e welgevallig zal zijn. Conclusie: Geen dunkelflaute hier in Spanje, maar wellicht te véél zon en een systeem dat daarmee geen rekening hield.  Plus: voor een evenwichtige verslaggeving die diverse bronnen aan het woord laat, is de nationale zende niet de juiste plek.  Alternatieven zouden dan echter als voorbereiding op dit soort van crises, moeten investeren in een kortegolf zender, liefst met een backup generator in geval van elektriciteitspanne.